Xuất khẩu trái vú sữa của Việt Nam sang thị trường Mỹ từ năm 2017 đã có những chuyển biến tích cực, sản lượng tăng lên từng năm, chất lượng cũng tăng theo. Hiện nay có 3 loại giống vú sữa xuất khẩu chiếm tỉ trọng cao nhất là giống lò rèn tím, giống vú sữa bơ hồng và giống vú sữa lò rèn trắng. Cả 3 giống vú sữa trên được xuất khẩu sang mỹ bởi các công ty xuất nhập khẩu, các công ty thu mua theo đơn từ các HTX, thu mua lại của các công ty bao tiêu và quản lý vùng trồng. Tuy nhiên hiện nay vẫn còn nhiều bất cập và thách thức về vấn đề chất lượng, tuân thủ các quy định nghiêm ngặt của quốc gia nhập khẩu để giữ vững được thị trường xuất khẩu.
Cần Thơ Fruit đã chuẩn bị gì cho trái vú sữa sang Mỹ ổn định.
Với định hướng sản xuất canh tác các sản phẩm trái cây sạch phục vụ thị trường nội địa từ năm 2013-2014 và sản phẩm của chúng tôi được khách hàng đánh giá cao về chất lượng, quy chuẩn, tiêu chuẩn kiểm dịch, kiểm nghiệm VSATTP, kiểm nghiệm tồn dư thuốc bảo vệ thực vật định kỳ.
Kinh nghiệm cho thấy rằng để đủ điều kiện xuất khẩu trái vú sữa được thuận lợi và đạt tiêu chuẩn của quốc gia nhập khẩu thì công tác quản lý vùng nguyên liệu phải đạt tiêu chuẩn cao, chất lượng đồng điều, yếu tố con người phải nhất trí đồng thuận cùng nhau thực hiện đúng cam kết. Theo đó diện tích trồng trọt phải đủ lớn từ đủ 10 hecta trở lên để đăng ký mã vùng trồng, đủ điều kiện để sản xuất nông sản có chất lượng cao. Các yếu tố về đất, nước ngọt quanh năm, nguồn nước cung cấp phải đủ, ra vào theo kế hoạch, phải sạch, không chứa nguồn ô nhiễm chất thải công nghiệp, đủ điều kiện tháo chua rửa phèn duy trì lượng phù sa mới bồi đắp hàng năm. Những yếu tố đó chúng tôi quy tựu lại thành điều kiện chung của thổ nhưỡng giúp canh tác nông sản đạt chất lượng cao nhất
Đối tác phải có sự tương trợ và trách nhiệm đồng hành cùng với Cần Thơ Fruit và bà con nông dân. Thanh toán tiền hàng đúng hạn, cam kết thu nhận số lượng hàng hóa đúng kì thu hoạch và không trộn hàng của các khu vực khác vào những lô hàng xuất đi của Cần Thơ Fruit. Trong những năm qua khi chọn nguồn hàng phục vụ xuất khẩu Cần Thơ Fruit nhận thấy rằng sản lượng xuất khẩu chủ yếu sang thị trường Mỹ chiếm tỉ lệ cao nhất. Tiếp theo các thị trường tỉ trọng nhỏ hơn như EU, Canada, Úc..... lượng hàng xuất khẩu còn khó khăn. Có nhiều nguyên nhân khách quan như phân bổ dân số, tập quán và thói quen tiêu thụ trái vú sữa chủ yếu người Việt Nam ở hải ngoại. Do đó chúng tôi luôn định hướng phát triển tiêu thụ tại thị trường nội địa đang có nhu cầu tiêu thụ rất cao sản phẩm trái cây sạch.
Do yêu cầu cấp thiết nên cơ quan chức năng (cục trồng trọt), quy định từng loại nông sản riêng biệt phải có mã code xuất khẩu theo quy định của quốc gia nhập khẩu hàng hóa từ Việt Nam. Yêu cầu này trong từng giai đoạn khác nhau, sẽ có quy định vùng trồng với diện tích từng thời điểm khác nhau. Cách làm này thực hiện nghiêm túc, quản lý vùng trồng hiệu quả thì điều kiện được cấp mã code dễ dàng hơn.
Mã số vùng trồng là mã số định danh cho một vùng trồng trọt nhằm theo dõi và kiểm soát tình hình sản xuất; kiểm soát chất lượng sản phẩm; truy xuất nguồn gốc sản phẩm cây trồng.
Xem thêm bài viết CODE vùng trồng tại đâyDo yêu cầu của cty nhập khẩu trái cây về trọng lượng trái nhỏ tối thiểu nên ngoài biện pháp bao trái, nhà vườn còn phải tiến hành trẻ hóa cây, cắt bỏ những cành già, tạo tán lá đồng điều và tỉa bớt trái non giúp cho trái đạt được trọng lượng nhất định
Ví dụ:
- Lò rèn tím trọng lượng trái tối thiểu phải từ 200gram trở lên
- Vú sữa bơ hồng trọng lượng trái tối thiểu phải từ 250 gram.
Để đạt được trọng lượng trái lớn nhà vườn cần phải cải tạo đất hàng năm, bồi đất và bổ sung hữu cơ giúp cây phục hồi sau một vụ mùa sai trái. Cần Thơ Fruit luôn quan tâm và theo dõi vùng nguyên liệu để đưa ra những khuyến nghị giúp bà con làm đúng yêu cầu của đối tác.
Từ 2008 người dân trồng vú sữa tại Ấp Bào Bún, Thị trấn Mái Dầm, Huyện. Châu Thành, tỉnh Hậu Giang đã nghiên cứu ra biện pháp bao trái vú sữa 2 lớp nhằm mục đích tránh ruồi vàng, sâu hại đục trái. Từ mô hình thực tiễn đó được nhân rộng ra nhiều địa phương có hiệu quả kinh tế cao. Trái vú sữa được bao bọc tránh được tác hại của sâu bệnh, cắt phân bón và thuốc trừ sâu bệnh sớm giúp trái vú sữa không tồn dư thuốc bảo vệ thực vật.
Ngoài ra, bao trái giúp trái bóng đẹp, ít trầy sướt, không bị cấn dập trong quá trình thu hoạch. Đây là biện pháp hiệu quả duy nhất được áp dụng và bắt buộc phải áp dụng để nâng cao giá trị trái cây. Năm 2017 Cần Thơ Fruit đã hỗ trợ xuất khẩu thành công trái vú sữa sang thị trường Mỹ sau những lô hàng của các công ty xuất khẩu quản lý vùng trồng không đạt chất lượng. Từ đó Cần Thơ Fruit chú trọng tiêu chuẩn chất lượng do chính đơn vị mình đặt ra, để đảm bảo trái cây xuất khẩu hoặc cung cấp nội địa thì chất lượng như nhau.
Do bao trái với tỉ lệ cao từ 95-99% nên bà con ít sử dụng thuốc trừ sâu, các loại phân bón được cách ly dài. Giúp chất lượng trái cây nâng cao và chất lượng trái đồng đều. Hàng loại 1 chiếm tỉ lệ đến 75%, hàng nhì từ 15-20%.
Quy cách chọn trái vú sữa xuất khẩu là không sâu, không dòi, không ấu trùng, nấm bệnh cũng như không tồn dư thuốc BVTV.
Vụ mùa thu hoạch trái vú sữa mỗi năm bà con phải chuẩn bị đày đủ các loại dụng cụ cắt trái, dụng cụ thu gom, nơi tập kết và nơi cắt cành trái vú sữa phải sạch sẽ, đảm bảo đủ ánh sáng và đóng thùng tạm vận chuyển về kho sơ chế. Trong quá trình vận chuyển hàng hóa bằng nhiều loại phương tiện, nên tránh dằn sốc làm ảnh hưởng đến trái vú sữa thì khâu thu hoạch - vận chuyển rất quan trọng.
Trái vú sữa phục vụ xuất khẩu là phải theo một quy trình khép kín 100% không để những sai xót nào. Từ các khâu thu hoạch ở vườn vận chuyển về nhà kho sơ chế thì trái vú sữa phải làm đúng 1 quy trình sơ chế đóng gói như sau:
1. Khu làm sạch: Phải chuyển vào khu sơ chế làm sạch trái vú sữa, vệ sinh làm sạch đầu cuốn, cắt tỉa cuốn trái gọn gàng, phải nhẹ nhàng và cẩn thận kiểm tra sâu, ruồi đục trái....
2: Khu đóng gói: Sau khi kiểm tra ngoại quan và vệ sinh trái thì phải bọc xốp mới cho trái vú sữa, dán tem và đóng gói theo yêu cầu nhà nhập khẩu.
3. Bảo quản: Sau khi đóng gói trái vú sữa thành phẩm thì chuyển qua khu bảo quản tạm chờ chuyển lên cơ quan kiểm dịch của nước nhập khẩu để kiểm dịch, thông quan và chiếu xạ trái vú sữa trước khi xuất khẩu.
Lưu ý: Khú đóng gói và bảo quản tạm phải đảm bảo sạch sẽ và bảo hộ lao động, không có côn trùng xâm nhập cũng như vệ sinh diệt khuẩn thường ngày.
Lãnh sự quán của nước nhập khẩu sẽ kiểm dịch trái vú sữa của VN xuất sang thị trường họ. Đây là khâu quan trọng nhất quyết định thành bại của vụ mùa trái vú sữa. Tỉ lệ sâu hại, ruồi đục trái, ấu trùng bên trong trái là nguyên nhân chính khiến trái vú sữa bị từ chối xuất khẩu sang thị trường Mỹ. Với tỉ lệ tuyệt đối 100% KHÔNG CÓ CÁC LOẠI ẤU TRÙNG. Do vậy biện pháp bao trái là biện pháp duy nhất bắt buộc phải áp dụng trong những năm qua.
Hiện nay chỉ có số ít loại trái được chấp nhận chiếu xạ đi Mỹ : Thanh long, Chôm chôm, Nhãn, Vải, Vú sữa, xoài....
Quy trình chiếu xạ như sau:
CHIẾU XẠ TRÁI VÚ SỮA TRƯỚC KHI LÊN MÁY BAY
Hiện nay chỉ có số ít loại trái được chấp nhận chiếu xạ đi Mỹ : Thanh long, Chôm chôm, Nhãn, Vải, Vú sữa, xoài....
Quy trình chiếu xạ như sau:
-
Chọn nguyên liệu: Sản phẩm cần được thu hái từ vùng trồng đã được Mỹ cấp Giấy Chứng Nhận.
-
Phân loại : Sản phẩm cần được đảm bảo chất lượng, quy chuẩn theo đúng quy định của Cơ Quan Kiểm Dịch Thực Vật (USDA) của Mỹ.
-
Làm sạch: Quy trình làm sạch trái cây cần được tuân thủ theo quy định của cơ quan kiểm dịch Mỹ.
-
Đóng gói:
-
Sản phẩm phải được đóng gói tại nhà máy đã được Cơ quan Kiểm dịch Thực vật Hoa Kỳ cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn.
-
Tuân thủ đúng kích thước, trọng lượng thùng carton, thông tin nhãn mác được in trên thùng carton
-
Đảm bảo đúng size trái, trọng lượng trái và trọng lượng của mỗi thùng sản phẩm
-
Dán kín đáy và nắp thùng, không cho có độ hở ở các mí thùng.
-
Sản phẩm sau khi đóng gói sẽ được cất lên pallet theo từng size, sau đó trữ vào kho mát với nhiệt độ phù hợp.
-
-
Xử lý chiếu xạ
-
Trái cây được xử lý chiếu xạ tại nhà máy chiếu xạ được Cơ Quan Kiểm Dịch Thực Vật Mỹ cấp giấy chứng nhận.
-
Khoảng liều xử lý chiếu xạ trái cây đúng theo quy định bởi Cơ Quan Kiểm Dịch Hoa Kỳ.
-
Các thùng sản phẩm sau khi đi qua quá trình xử lý tự động sẽ chạy ra tuần tự theo quá trình chiếu.
-
Ở vị trí ra hàng, công nhân sẽ xếp sản phẩm lên pallet theo đúng quy định về số lượng và kích cỡ (size) sản phẩm.
-
Sau đó các pallet sẽ được xe nâng điện chuyển qua khu vực trữ hàng sau khi xử lý chờ xuất hàng.
-
-
Tải lên container
-
Sản phẩm sau khi xử lý chiếu xạ sẽ được tải lên container để chờ xuất.
-
Đối với sản phẩm xuất bằng đường biển: xe nâng sẽ nâng pallet lên container (20 pallets/container)
-
Đối với sản phẩm xuất bằng đường bay: Sản phẩm sau khi chiếu xạ sẽ được xếp thẳng vào xe cont. Trong quá trình này, nhân viên an ninh sân bay trực tiếp kiểm tra và dán niêm phong trên container hàng (200 thùng /container)
-
Mặc dù hàng hóa được kiểm dịch & chiếu xạ đóng gói vận chuyển bằng đường hàng không sang nước nhập khẩu nhưng khâu kiểm nghiệm họ sẽ tiến hành. Việc đó không thường xuyên nhưng không thông báo trước. Nếu doanh nghiệp xuất - nhập khẩu vi phạm sẽ bị cấm code, cấm đóng gói và cấm xuất - nhập khẩu. Buộc phải tiêu hủy hàng và chi trả các khoảng phí phạt.
Cần Thơ Fruit thường xuyên kiểm nghiệm tồn dư thuốc BVTV và các chỉ tiêu an toàn trên trái vú sữa
Qua các bước trình tự như trên, có thể thấy rằng trái vú sữa xuất khẩu được sang thị trường Mỹ, EU, Singapore,... trải qua những công đoạn cực kỳ khó khăn. Xuất khẩu từng lô hàng bằng đường hàng không với chi phí 1 cont bay lên đến 130 triệu đồng/800kg trái vú sữa. Do đó giá bạn tại thị trường Mỹ rất đắt, vì vậy chất lượng không ổn định, không đạt, không ngon thì dễ mất thị trường.
Ngoài ra khó khăn về thời vụ của trái vú sữa chín rộ trong thời gian ngắn, gây nên áp lực đầu ra cho thị trường xuất khẩu. Những công ty bao tiêu thu mua trái vú sữa phải ưu tiên phát triển thị trường nội địa, thị trường 100 triệu dân cực kỳ tiềm năng chưa được khai thác như tiềm năng của nó.
Hứa Huy Dân